Ένα από τα συνήθη μαστογραφικά ευρήματα που ενίοτε τρομάζει τις γυναίκες και πολλές φορές προβληματίζει και τους ειδικούς είναι οι αποτιτανώσεις, δηλαδή κάποια “άσπρα στίγματα-κουκίδες” που παρατηρούνται μεν στην μαστογραφία αλλά δεν μπορούν να εντοπιστούν με την ψηλάφηση. Παρουσιάζονται σε μεγάλο ποσοστό γυναικών, και σχετίζονται συνήθως με καλοήθεις αιτίες.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για εναποθέσεις ασβεστίου (κόκκοι αλάτων ασβεστίου) που δεν σχετίζονται με το προσλαμβανόμενο από τις τροφές ασβέστιο, και απεικονίζονται εντονότερα σαν μικρά στίγματα.
Εάν έχουν “αθώα” -καλοήθη εικόνα δεν χρειάζεται κάτι περαιτέρω κι έτσι η γυναίκα μπορεί να συνεχίζει τον προληπτικό της έλεγχο. Όμως, αν η εικόνα είναι ύποπτη θα πρέπει να γίνεται εντοπιστική μεγεθυντική μαστογραφία της βλάβης, εστιασμένο υπερηχογράφημα και βιοψία. Πρόκειται συνήθως για ένα τυχαίο εύρημα στο μαστογραφικό έλεγχο , πράγμα που αποτελεί και ένα από τα πλεονεκτήματα της μαστογραφίας.
Το κύριο κριτήριο για να χαρακτηρίσουμε τις αποτιτανώσεις ως καλοήθεις ή ύποπτες σχετίζεται με τη μορφολογία τους, λαμβάνοντας υπόψη την κατανομή τους ,τον αριθμό τους και την μεταβολή τους στο πέρασμα του χρόνου.
Διακρίνονται σε Μακροαποτιτανώσεις (μεγάλες-αδρές που σπανίως υποκρύπτουν κακοήθεια) και μικροαποτιτανώσεις (μικροσκοπικές με κίνδυνο να είναι ύποπτες). Σημεία λοιπόν ύποπτα για κακοήθεια θεωρούνται: Μικροαποτιτανώσεις – Πολυάριθμες με τάση συρροής-Ποικιλομορφία.
Βάσει όλων των παραπάνω κατηγοριοποιούμε τις αποτιτανώσεις σε: Αθώες-Ενδιάμεσες-Ύποπτες
Είναι πολύ σπάνιο να κρύβουν κακοήθεια αποτιτανώσεις με καλοήθη μορφολογία.
Κακοήθεια υποκρύπτεται σε ποσοστό μικρότερο του 20%, πράγμα που σημαίνει ότι οι
περισσότερες αντιστοιχούν σε καλοήθεις καταστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενδέχεται να παρουσιαστούν και μετά από μια φλεγμονή (μαστίτιδα), μετατραυματικές (μετά από κάποια επέμβαση),σε κύστη, πάνω σε ένα ινοαδένωμα, στην κάψα ενθεμάτων σιλικόνης, σε σκληρυντική αδένωση, απασβέστωση αγγείων-δέρματος, καθώς επίσης και μετά από ακτινοβολία.
Δυστυχώς, δεν είναι πάντα ξεκάθαρο εάν οι αποτιτανώσεις είναι ενδιάμεσες ή ύποπτες. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει είτε να κάνουμε βιοψία, είτε να επαναλάβουμε την μαστογραφία σε σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε να παρατηρήσουμε τυχόν αλλαγές. Αν η εικόνα τους φαίνεται ύποπτη, καλό είναι να γίνει βιοψία, ώστε να αποφευχθεί περεταίρω επιδείνωση της μαστογραφικής εικόνας και κατ’ επέκταση και εξέλιξη της νόσου. Είναι γεγονός ότι σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να οδηγηθούμε σε ένα περιττό χειρουργείο σκεπτόμενοι πάντα όμως ότι μια πρώιμη διάγνωση μπορεί να σώσει μια γυναίκα.
Σε αυτό το σημείο μπορούμε να προσθέσουμε ότι δεν θα παρουσιάσουν όλοι οι καρκίνοι μαστού αποτιτανώσεις. Οι αποτιτανώσεις συνήθως σχετίζονται με την ανάπτυξη πορογενούς καρκινώματος ( κυρίως in situ “DCIS”) που αντιπροσωπεύει το 20-45% όλων των διαγνωσθέντων καρκίνων του μαστού. Σπάνια σχετίζονται με λοβιακού τύπου νεοπλασία.
Βιοψία των αποτιτανώσεων πραγματοποιείται με τους παρακάτω τρόπους:
- Στερεοτακτική βιοψία μαστού με ευρεία βελόνα-Mammotome (τοπική αναισθησία): Τοποθετούμε την γυναίκα σε ειδικό σταθερό κρεβάτι, εντοπίζουμε με μαστογραφία τις αποτιτανώσεις και το μηχάνημα από μια τομή μικρότερη του εκατοστού παίρνει δείγματα ιστού. Αν κατά τη διάρκεια της βιοψίας προκύψει κακοήθεια, θα πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για την πλήρη αφαίρεση της βλάβης.
- Χειρουργική αφαίρεση της βλάβης με οδηγό σύρμα(γενική αναισθησία):
Ο ακτινολόγος, με την βοήθεια του μαστογράφου, τοποθετεί έναν συρμάτινο οδηγό στο δέρμα, που καταλήγει στις αποτιτανώσεις. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, ακολουθούμε το σύρμα κάνοντας μια ευρύτερη εκτομή κοντά στην άκρη του. Μόλις αφαιρέσουμε τον ιστό τον στέλνουμε για μαστογραφία ώστε να επιβεβαιωθεί ότι οι αποτιτανώσεις βρίσκονται μέσα στο δήγμα. Με τη χρήση αυτής της μεθόδου, αν η βλάβη αφαιρεθεί ολόκληρη, ίσως να μην χρειαστεί δεύτερο χειρουργείο. Προσοχή δεν πρέπει να γίνεται ταχεία βιοψία της βλάβης διότι ενδέχεται να καταστραφεί ο ιστός!
- Βιοψία με κόπτουσα βελόνα υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση (τοπική αναισθησία): Μόνο σε περίπτωση που συνυπάρχει ογκόμορφη εξεργασία η όποια και φαίνεται στο υπερηχογράφημα. Σπάνιως, και μόνο από έμπειρο ακτινολόγο, μπορεί να αναγνωριστούν αποτιτανώσεις σε υπερηχογράφημα.
